Γιατί πρέπει να αλλάξει o τρόπος εξάσκησης της μαιευτικής και γυναικολογίας στη Ελλάδα
Παραδοσιακά στην χώρα μας η γυναίκα θέλει να έχει τον προσωπικό μαιευτήρα-γυναικολόγο της με τον όποιον έχει μια διαχρονική σχέση εμπιστοσύνης, εφόσον με αυτόν έχει γεννήσει τα παιδιά της. Σε πολλές περιπτώσεις, που γνωρίζω, το δέσιμο γυναίκας-γυναικολόγου ήταν τόσο απόλυτο που μετά την απώλεια του γιατρού τους κάποιες από αυτές δεν επισκέφτηκαν άλλο γυναικολόγο. Δυστυχώς κάποιες από αυτή την ομάδα γυναικών αρρώστησαν και χάθηκαν άδικα, λόγο έλλειψης παρακολούθησης.
Σε καμία άλλη ειδικότητα δεν συμβαίνει αυτό. Οι γυναίκες θεωρούν τον γυναικολόγο τους όχι μόνον γιατρό, αλλά φίλο, ψυχολόγο, μέντορα, ακόμα και πνευματικό τους... Όταν μεγαλώσουν τα παιδιά τους, πάνε τις κόρες τους σε αυτόν διότι είναι ο άνθρωπος τους. Τους παραδίδουν λοιπόν την σκυτάλη της ευθύνης να ενημερώνουν και να παρακολουθούν και τα παιδιά τους.
Όλα αυτά ακούγονται τόσο ωραία και ιδανικά αλλά ενέχουν σφάλματα και κινδύνους που θα αναλύσω παρακάτω.
Κατ' αρχάς η ιστορία ξεκινάει από τη γέννηση του πρώτου παιδιού. Η γυναίκα θέλει να έχει τον προσωπικό της μαιευτήρα που να είναι κοντά της στον τοκετό αλλά και οποιαδήποτε στιγμή στην διάρκεια της εγκυμοσύνης της. Αυτό επιτυγχάνετε στις περισσότερες περιπτώσεις άλλα όχι πάντα.
Μια κύηση δεν είναι ένα χειρουργείο που διαρκεί σύντομο χρόνο. Η παρακολούθηση μιας εγκυμοσύνης είναι ένα δυναμικό γεγονός, που αν εξαιρέσουμε τον πρώτο μήνα που φεύγει μέχρι να διαγνωσθεί η κύηση, η διάρκεια της είναι τουλάχιστον οκτώ μήνες. Δεν είναι πάντοτε δυνατό ο γιατρός σε όλες τις περιπτώσεις των μαιευτικών περιστατικών που παρακολουθεί, 12 μήνες τον χρόνο, 30 ημέρες τον μήνα, 7 ημέρες την βδομάδα, μέρα νύχτα να είναι πάντα εκεί. Μια φορά να χρειαστεί και ο γιατρός να λείψει η να είναι αδιάθετος, και το έχω δει και ζήσει αυτό, προκαλεί ρήξη και στενοχώρια με την έγκυο και το περιβάλλον της.
Ο γιατρός επίσης δεν εξασκεί μόνο την μαιευτική. Οι περισσότεροι κάνουν και άλλες πράξεις όπως γυναικολογικά χειρουργεία, εξασκούν υπό-ειδικότητες όπως εξωσωματική γονιμοποίηση, έμβρυο μητρική ιατρική, ογκολογία κ.ο.κ. Οι ευθύνες λοιπόν συνεχίζονται, μετά από έναν ολονύκτιο τοκετό, και την επόμενη ημέρα, καθώς πρέπει να αντιμετωπίσει σοβαρά γυναικολογικά προβλήματα όταν είναι ήδη κουρασμένος από το προηγούμενο βράδυ.
Έχω δει γιατρούς να καταρρέουν από κούραση ή να κάνουν λάθη. Και θα μου πείτε, «να μην αναλάβει τόση δουλειά ο γιατρός» ή «αυτά οι γιατροί το κάνουν για το χρήμα». Δεν είναι όμως έτσι...
Υπάρχουν γιατροί που έχουν δώσει τη ζωή τους, μάλιστα τη ζωή τους! Χωρίς κανένα προσωπικό όφελος, για να μην λείψουν από τις γυναίκες που τους χρειάστηκαν. Παράδειγμα αποτελεί ο φίλος μου Καθηγητής Δημήτρης Χασιάκος ο οποίος απεβίωσε νεότατος από καρκίνο από χρόνια καταπόνηση του οργανισμού του. Οφείλω αυτή την αναφορά και σαν φόρο τιμής στη μνήμη του διότι δεν υπήρξε άλλος γιατρός εδώ ή στο εξωτερικό που να θυσιάστηκε τόσο πολύ βοηθώντας γυναίκες. Δίδαξε την ιατρική όσο κανείς άλλος και δεν αμείφθηκε για την συνεισφορά του.
Και δεν είναι μόνο αυτός. Άλλο περίτρανο παράδειγμα είναι ένας από τους καλύτερους και πλέον ευσυνείδητους γιατρούς στην έμβρυο μητρική ιατρική. Κατέληξε σε μια αναπηρική καρέκλα, εν μέρει σε παράλυση, μετά από αιμορραγία στον εγκέφαλο. Ο συνάδελφος μου δούλευε σκληρά μέχρι το πρωί και βοήθησε πολλές γυναίκες πληρώνοντας ο ίδιος τα νοσήλειά τους - μυστικές φιλανθρωπίες που δεν έχουν έρθει ακόμα στο φως. Στις προηγούμενες περιπτώσεις έχασαν οι πάντες, οι ασθενείς τους καλούς γιατρούς, οι γιατροί την υγεία τους και οι δικοί τους τον άνθρωπο τους.
Πιο σημαντική από την υγεία των γιατρών είναι η ασφάλεια των ασθενών! Για πόσα από τα λάθη ευθύνεται η έλλειψη συγκέντρωσης και η κόπωση και για πόσα η αμέλεια και η απροσεξία;
Δεν είναι λοιπόν τυχαίο που σε κάποιες χώρες η ιδιωτική ιατρική λειτουργεί μόνο υπό την μορφή ομάδων εργασίας (group practice). Οι μέλλουσες μητέρες γνωρίζουν σταδιακά τους γιατρούς της ομάδας και παρακολουθούνται από όλους μαζί ταυτόχρονα. Γνωρίζω γυναίκες, ασθενείς μου που μετακόμισαν στην Αμερική, οι οποίες αν και αρχικά δυσανασχέτησαν με τον τρόπο εξάσκησης της μαιευτικής, αργότερα αναγνώρισαν τα οφέλη μιας τέτοιας πρακτικής. Η υψηλής ποιότητας παροχή μαιευτικών υπηρεσιών επιτυγχάνεται μόνο με τη συνεργασία ιατρικού, μαιευτικού, νοσηλευτικού και βοηθητικού προσωπικού.
Η αρχή του group practice είναι σίγουρα καλύτερη από το σύστημα του «ένας γιατρός και κανείς άλλος» που ισχύει στη χώρα μας. Ολοκληρώνοντας, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως οι γιατροί μεγαλώνουν όπως και οι ασθενείς τους. Η ιατρική όμως δεν γερνάει, η πρόοδος της επιστήμης είναι τεράστια και οι τεχνικές συνεχώς αλλάζουν. Η αρχή των ομάδων εργασίας ανανεώνει συνεχώς με "νέο αίμα" την ομάδα και η γνώση αναμοχλεύεται. Οι παλαιότεροι συνεισφέρουν με την εμπειρία και τη «φρονιμάδα» τους και οι νεότεροι με τις «φρέσκες» γνώσεις τους.
Θεωρώ λοιπόν πως η μαιευτική πρέπει να μπει σε νέες βάσεις. Θα πρέπει οι μέλλουσες μητέρες να αντιμετωπίζονται όχι πλέον από τους "απόλυτους γιατρούς" αλλά από δεμένα και καλά οργανωμένα group practices. Μόνο έτσι θα μπορούμε πραγματικά να βοηθάμε τις γυναίκες να ολοκληρώνουν όσο πιο φυσιολογικά γίνεται την εγκυμοσύνη τους. Οι γυναίκες θα απολαμβάνουν καλύτερη ιατρική φροντίδα και οι γιατροί θα έχουν το χρόνο να εκσυγχρονίζουν συνεχώς τις γνώσεις και τις δεξιότητές τους.
Γεώργιος Πιστοφίδης, MB. BS. FRCOG, Χειρουργός Γυναικολόγος
